ENDONEZCE'DE meN- ÖN EKİ
Bu bölümde fiil veya sıfat olabilecek meN- kelimelerini öğreneceğiz. MeN- fiilleri geçişli veya geçişsiz olabilir.
Mereka membeli pakaian di toko murah itu.  (Geçişli fiil)
Özne   +fiil         +nesne +edat
Yağmur menyanyi di kamar mandi.                (Geçişsiz fiil)
Özne   +fiil           +edat

Ses Değişiklikleri 
MeN'i temel bir kelimeye iliştirdiğimizde genellikle bir ses değişikliği meydana gelir.Yani temel kelimenin ilk harfinin sesi değişebilir.Temel kelime belirli harflerle başlarsa değişiklik olmaz. MeN-ön ekindeki  büyük N harfi bu değişikliği belirtmek için kullanılır.
Temel kelimenin ilk harfi     Temel kelime örneği   Ön ek         Ön ek meN- fiil örneği    Anlamı
l                                             lihat                             me-            melihat                             bakmak
m                                           maki                                               memaki                           yemin etmek
n                                            nanti                                               menanti                           beklemek
ny                                          nyanyi                                            menyanyi                    şarkı söylemek
r                                             raba                                                meraba                         dokunmak
y                                            yakin                                              menyakinkan               ikna etmek
w                                           warna                                             mewarnai                    renklendirmek
b                                            bisu                          mem-            membisu                    sessiz kalmak
f                                             fitnah                                             memfitnah                 iftira emek
*p                                          pukul                                              memukul                   vurmak
d                                            dengkur                   men-               mendengkur            horlamak
*t                                           tari                                                  menari                     dans etmek
a                                            atur                         meng-              mengatur                 organize etmek
o                                            obrol                                               mengobrol               sohbet etmek
u                                            ukur                                                 mengukur                ölçmek
g                                            garuk                                               menggaruk              kaşımak
h                                            hukum                                             menghukum             cezalandırmak
*k                                          kejar                                                mengejar                  kovalamak
*s                                           setir                        meny-               menyetir                   sürmek

NOT: Yukarıda yıldız* işareti ile gösterilen sesler ,ön ek meN'e eklendiğinde düşürülür.
Geçişli meN- fiilkeri
Geçişli fiillerde,meN- aktif sesi gösterir.Yani,cümlenin odağının aynı zamanda cümlenin konusu olan aktör üzerinde olduğunu söyler.MeN-  di- ön eki ile çelişir.Bu di- odak cümlenin nesnesi üzerinde olduğu pasif sesi (nesne-odak olarak da abdlandırılır) gösterir.
İsim tabanlı meN- fiilleri 
Bazı geçişli meN- fiilleri isimlerden gelir.Aşağıdaki fiiller temel kelimeye ilişkin bir şey yapma anlamına gelir ya da temel kelime ile gösterileni kullanma anlamına gelir.
Temel kelime                  meN fiili                       Türkçe anlamı
borgol -kelepçe               memborgol                    kelepçelemek
cat      -boya                    mencat ,mengecat          boyamak(örn. duvar)
parut-rende                     memarut                          rendelemek
sisir   -tarak                     menyisir                         taramak
Fiil tabanlı meN- fiilleri
Diğer meN- fiilleri bir önceki konuda bahsedildiği gibi fiil tabanına sahiptir.İyi biçimlendirilmiş bir fiil oluşturmak için ön ekin varlığı gerekir.
Temel kelime                  meN fiili                       Türkçe anlamı
baca                                 membaca                      okumak
buka                                membuka                       açmak
lihat                                 melihat                          bakmak,görmek
tutup                                menutup                        kapatmak
Geçişsiz meN- fiilleri
Geçişsiz fiillerde,meN- ön eki farklı anlamları gösterir.Geçişli fiillerde olduğu gibi temel sözcüğün iyi biçimlendirilmesi veya anlamlı olması için bazı geçişsiz fiillerde meN- ön ekine ihtiyaç vardır.Bazı durumlarda,temel sözcük onsuz gerçekleşmez.
Temel kelime                  meN fiili                       Türkçe anlamı
didih                                mendidih                       kaynatmak
erti                                   mengerti                        anlamak
inap                                  menginap                      gecelemek
Temel kelimeyle ilgili bir şey yapmak
Temel kelime                  meN fiili                       Türkçe anlamı
ludah                               meludah                        tükürmek
rokok                               merokok                       sigara içmek
Temel kelimenin işaret ettiği yere gitmek 
Temel kelime                  meN fiili                       Türkçe anlamı
darat                                mendarat                       karaya çıkmak
dekat                               mendekat                       yaklaşmak
jauh                                 menjauh                         uzaklaşmak
Yansıma Sözcükler
Doğada bulunan canlı veya cansız varlıkların çıkardığı seslerden esinlenerek ve o sesleri taklit ederek ortaya çıkan kelimeler diyebiliriz.
Temel kelime                  meN fiili                    Türkçe anlamı
aum                                 mengaum                   kükremek(kaplan)
cicit                                 mencicit                     ciyaklamak(fare)
embik                              mengembik                melemek
eong                                mengeong                   miyavlamak
gonggong                        menggonggong          havlamak
ringkik                             menringkik                kişnemek
keluh                              mengeluh                    iç çekmek
Temel kelimenin belirttiği şey olmak
Temel kelime                  meN fiili                    Türkçe anlamı
bengkak                           membengkak              şişmek,kabarmak
busuk                               membusuk                   çürümek,bozulmak
cair                                   mencair                        erimek
kering                               mengering                   kurulamak
kuning                              menguning                   sararmak/olgunlaşmak
putih                                 memutih                       ağarmak/beyazlamak (saç)
tebal                                 menebal                        kalınlaştırmak
tipis                                  menipis                         incelmek,zayıflamak
MeN- Sıfatları
İlginçtir ki bazı meN- kelimeleri fiil yerine sıfatlardır.Örneğin aşağıdaki meN- kelimeleri temel kelime ile gösterilen şekil anlamına gelir.
Temel kelime                  meN fiili                    Türkçe anlamı
lingkar                             melingkar                   kıvırcık
panjang                            memanjang                 boylu boyunca
Başka bir örnek tarik fiilinden gelen mernarik kelimesidir.Menarik sıfatının anlamı mecazi çekme duyusundan türetilir.
menarik(fiil)    çekmek
menarik(sıfat)  çekici
MeN- ve ber- fiillerinin farklılaşması
Çok az durumda,men- fiilleri ber- fiilleriyle aynı anlama karşılık gelir.
  meN fiili                        ber- fiili                  Türkçe anlamı
membekas                       berbekas                  iz bırakmak,izini sürmek
menyanyi                        bernyanyi                şarkı söylemek







  

ENDONEZCE'DE BER- ÖN EKİ

Ber- genellikle fiil ön ek olarak adlandırılır. Bunun nedeni ,bu ön ekle gelen kelimelerin çoğunun fiiller olmasıdır.İsimlerden,fiillerden veya diğer kaynaklardan türetilmiş olsalar bile.Ber- fiilleri geçişsizdir.Yani bir cümlede tek bir isim ile oluşurlar ve bu isim cümlenin konusudur.

Ber- bu grupta kabaca sahip olmak anlamındadır.Fiillerin anlamı ait oldukları gruba dayanacaktır.

Ön ek ''Ber- +...''                 1.Fiil

                                            2.İsim

                                            3.Sıfat

                                            4.Sayı&rakam

Örnek: 

• berkaki empat dört ayaklı
• berumur lima tahun beş yaşında olmak
• berkumis bıyıklı olmak

Temel Kelime                  Ber- ön eki ile oluşturulan kelime   Anlamı

anak                                 beranak                                           çocuk sahibi olmak

jenggot                             berjenggot                                       sakalı olmak

kumis                               berkumis                                          bıyığı olmak 

nama                                bernama                                           isme sahip olmak 

uang                                 beruang                                            varlıklı olmak 

guna                                 berguna                                             kullanışlı 

➤Beruang kelimesi türetildiği temel kelimeye bağlı olarak üç farklı anlama gelebilir.

Temel Kelime                 Ber- ön eki ile oluşturulan kelime    Anlamı

uang                                ber+uang                                          varlıklı olmak

ruang                               be(r)+ruang                                      odası olmak (ev,bina,yapı)

beruang                           beruang                                             ayı 

Kullanmak veya giymek 

Bu grup giydiğimiz veya kullandığımız şeylerle ilgili kelimeler içerir.(otomobil ve bisiklet gibi bazı araçlar da dahildir.)

Temel kelime              Ber- ön eki ile oluşturulan kelime      Anlamı 

baju                             berbaju                                                 giymek

jins                              berjins                                                  kot giymek

kacamata                     berkacamata                                        gözlük takmak 

mobil                           bermobil                                              araba ile gitmek

sepatu                          bersepatu                                             ayakkabı giymek

sepeda                         bersepeda                                             bisiklet sürmek 

sepeda motor               bersepeda motor                                  motosiklet sürmek

singlet                          bersinglet                                             atlet giymek

topi                               bertopi                                                 şapka takmak

Aşağıdaki fiiller ber- fiillerinin sadece birkaçını temsil eder.

Temel kelime              Ber- ön eki ile oluşturulan kelime      Anlamı

cerita                           bercerita                                              hikaye anlatmak

cermin                         bercermin                                            aynaya bakmak

gerak                           bergerak                                               hareket etmek

latih                             berlatih                                                 antrenman,egzersiz yapmak

perang                         berperang                                             savaşa girmek

siul                              bersuil                                                  ıslık çalmak

tambah                        bertambah                                            arttırmak

temu                            bertemu                                                buluşmak

tandang                       bertandang                                           ziyaret etmek

Resmi ve gayri resmi formlar

Bazen ber- ön eki'ne sahip kelimeler ber- ön eki'ne sahip olmayan kelimelerle aynı anlama gelir. Endonezyalılar konuşurken her iki kelimeyi de kullanıyor. Ber- ön eki'ne sahip  kelimeler daha resmi ve bu endonezce  yazarken kullanılacak doğru formdur.

Temel kelime                  Ber- ön eki ile oluşturulan kelime    Anlamı

belanja                             berbelanja                                        alışveriş yapmak

dagang                             berdagang                                        iş yapmak,satmak

kumpul                            berkumpul                                        toplamak

main                                bermain                                            oynamak

nyanyi                             bernyanyi                                         şarkı söylemek

İmla 

Belirli temel kelimeye bağlandığında ber- ön ek içindeki 'r' başka bir harfle değiştirilir veya temel kelime 'r' ile başlarsa tamamen düşürülür.Bu bölümün geri kalanında imla değişikliğinin uygulanacağı kelimeleri belirtmek için yıldız işareti kullanılmıştır.

Temel kelime                Ber- ön eki ile oluşturulan kelime       Anlamı

ajar                                *belajar                                               öğrenmek,ders çalışmak

kerja                              *bekerja                                              çalışmak

renang                           *berenang                                           yüzmek

Ber-  + rakam

Bir sayıya iliştirildiğinde ber-'in anlamı sayı olarak ifade edilir.

Temel kelime                Ber- ön eki ile oluşturulan kelime      Anlamı

lima (beş)                      berlima                                               beş kişilik grup

! Ancak aşağıdaki kelimeye dikkat edin.!

Temel kelime                Ber- ön eki ile oluşturulan kelime      Anlamı

satu(bir)                        bersatu                                                 bir olmak 

Ber-an 

Ön ek ber- fiiline an eklendiğinde,fiil karşılıklılık veya eylem hareket düzensizliğini gösterecektir.

Karşılıklılık,fiillerin iki veya daha fazla kişi,hayvan veya cansız nesneler arasındadır.Karşılıklı eylem veya ilişkiyi gösterdiği anlamına gelir.

Temel kelime                Ber- ön eki ile oluşturulan kelime      Anlamı

cium                              berciuman                                           öpüşmek

jabat                              berjabatan                                           el sıkışmak

jauh                               berjauhan                                            birbirinden uzak olmak

kenal                             berkenalan                                           kendini birine tanıtmak 

musuh                           bermusuhan                                         birbirlerinin düşmanı olmak

sebelah                          bersebelahan                                       yan yana olmak

seberang                        berseberangan                                     karşılıklı olmak

pegang                           berpegangan                                       ellerini tutmak 

Düzensiz eylem veya hareket 

Temel kelime                Ber- ön eki ile oluşturulan kelime      Anlamı

datang                           berdatangan                                         birbiri ardına gelmek

kejar                              berkejaran                                            birbirini kovalamak

tebar                              bertebaran                                            dağılmak

Örnek: Mobil itu bertabrakan dengan truk. Araba bir kamyonla çarpıştı.