8 Haziran 2020 Pazartesi

ENDONEZCE'DE BER- ÖN EKİ

Ber- genellikle fiil ön ek olarak adlandırılır. Bunun nedeni ,bu ön ekle gelen kelimelerin çoğunun fiiller olmasıdır.İsimlerden,fiillerden veya diğer kaynaklardan türetilmiş olsalar bile.Ber- fiilleri geçişsizdir.Yani bir cümlede tek bir isim ile oluşurlar ve bu isim cümlenin konusudur.
Ber- bu grupta kabaca sahip olmak anlamındadır.Fiillerin anlamı ait oldukları gruba dayanacaktır.
Ön ek ''Ber- +...''                 1.Fiil
                                            2.İsim
                                            3.Sıfat
                                            4.Sayı&rakam
Örnek: 
  • berkaki empat dört ayaklı
  • berumur lima tahun beş yaşında olmak
  • berkumis bıyıklı olmak

Temel Kelime                  Ber- ön eki ile oluşturulan kelime   Anlamı
anak                                 beranak                                           çocuk sahibi olmak
jenggot                             berjenggot                                       sakalı olmak
kumis                               berkumis                                          bıyığı olmak 
nama                                bernama                                           isme sahip olmak 
uang                                 beruang                                            varlıklı olmak 
guna                                 berguna                                             kullanışlı 

➤Beruang kelimesi türetildiği temel kelimeye bağlı olarak üç farklı anlama gelebilir.
Temel Kelime                 Ber- ön eki ile oluşturulan kelime    Anlamı
uang                                ber+uang                                          varlıklı olmak
ruang                               be(r)+ruang                                      odası olmak (ev,bina,yapı)
beruang                           beruang                                             ayı 

Kullanmak veya giymek 
Bu grup giydiğimiz veya kullandığımız şeylerle ilgili kelimeler içerir.(otomobil ve bisiklet gibi bazı araçlar da dahildir.)
Temel kelime              Ber- ön eki ile oluşturulan kelime      Anlamı 
baju                             berbaju                                                 giymek
jins                              berjins                                                  kot giymek
kacamata                     berkacamata                                        gözlük takmak 
mobil                           bermobil                                              araba ile gitmek
sepatu                          bersepatu                                             ayakkabı giymek
sepeda                         bersepeda                                             bisiklet sürmek 
sepeda motor               bersepeda motor                                  motosiklet sürmek
singlet                          bersinglet                                             atlet giymek
topi                               bertopi                                                 şapka takmak
Aşağıdaki fiiller ber- fiillerinin sadece birkaçını temsil eder.
Temel kelime              Ber- ön eki ile oluşturulan kelime      Anlamı
cerita                           bercerita                                              hikaye anlatmak
cermin                         bercermin                                            aynaya bakmak
gerak                           bergerak                                               hareket etmek
latih                             berlatih                                                 antrenman,egzersiz yapmak
perang                         berperang                                             savaşa girmek
siul                              bersuil                                                  ıslık çalmak
tambah                        bertambah                                            arttırmak
temu                            bertemu                                                buluşmak
tandang                       bertandang                                           ziyaret etmek
Resmi ve gayri resmi formlar
Bazen ber- ön eki'ne sahip kelimeler ber- ön eki'ne sahip olmayan kelimelerle aynı anlama gelir. Endonezyalılar konuşurken her iki kelimeyi de kullanıyor. Ber- ön eki'ne sahip  kelimeler daha resmi ve bu endonezce  yazarken kullanılacak doğru formdur.
Temel kelime                  Ber- ön eki ile oluşturulan kelime    Anlamı
belanja                             berbelanja                                        alışveriş yapmak
dagang                             berdagang                                        iş yapmak,satmak
kumpul                            berkumpul                                        toplamak
main                                bermain                                            oynamak
nyanyi                             bernyanyi                                         şarkı söylemek
İmla 
Belirli temel kelimeye bağlandığında ber- ön ek içindeki 'r' başka bir harfle değiştirilir veya temel kelime 'r' ile başlarsa tamamen düşürülür.Bu bölümün geri kalanında imla değişikliğinin uygulanacağı kelimeleri belirtmek için yıldız işareti kullanılmıştır.
Temel kelime                Ber- ön eki ile oluşturulan kelime       Anlamı
ajar                                *belajar                                               öğrenmek,ders çalışmak
kerja                              *bekerja                                              çalışmak
renang                           *berenang                                           yüzmek
Ber-  + rakam
Bir sayıya iliştirildiğinde ber-'in anlamı sayı olarak ifade edilir.
Temel kelime                Ber- ön eki ile oluşturulan kelime      Anlamı
lima (beş)                      berlima                                               beş kişilik grup
! Ancak aşağıdaki kelimeye dikkat edin.!
Temel kelime                Ber- ön eki ile oluşturulan kelime      Anlamı
satu(bir)                        bersatu                                                 bir olmak 
Ber-an 
Ön ek ber- fiiline an eklendiğinde,fiil karşılıklılık veya eylem hareket düzensizliğini gösterecektir.
Karşılıklılık,fiillerin iki veya daha fazla kişi,hayvan veya cansız nesneler arasındadır.Karşılıklı eylem veya ilişkiyi gösterdiği anlamına gelir.
Temel kelime                Ber- ön eki ile oluşturulan kelime      Anlamı
cium                              berciuman                                           öpüşmek
jabat                              berjabatan                                           el sıkışmak
jauh                               berjauhan                                            birbirinden uzak olmak
kenal                             berkenalan                                           kendini birine tanıtmak 
musuh                           bermusuhan                                         birbirlerinin düşmanı olmak
sebelah                          bersebelahan                                       yan yana olmak
seberang                        berseberangan                                     karşılıklı olmak
pegang                           berpegangan                                       ellerini tutmak 
Düzensiz eylem veya hareket 
Temel kelime                Ber- ön eki ile oluşturulan kelime      Anlamı
datang                           berdatangan                                         birbiri ardına gelmek
kejar                              berkejaran                                            birbirini kovalamak
tebar                              bertebaran                                            dağılmak
Örnek: Mobil itu bertabrakan dengan truk. Araba bir kamyonla çarpıştı.




  


2 yorum:

Endonezcede MeN-kan öneki

 -kan öneki genellikle geçişli fiil yapmak için meN- önekine bağlanır.Önceki bölümlerde de gördüğümüz gibi elbette -kan ön ekine sahip olmad...